De recente invoering van een aantal maatregelen zoals de nieuwe tuchtregeling voor gedetineerden, de scheiding van beklaagden en veroordeelden, het nieuw systeem voor fouilles... zorgen voor heel wat ongenoegen bij het personeel van de gevangenissen.
Dit zorgt niet alleen voor heel wat bijkomende taken, maar vooral ook de onverhoedse en onvoorbereide manier van invoeren zet heel wat kwaad bloed.
Het is tevens zo dat het personeel meer en meer (onterecht) de schietschijf is van (ex-)gedetineerden die hen “bestoken” met allerlei klachten. Daarenboven neemt de agressie binnen de muren schrikbarende vormen aan.
Hun bescherming en verdediging is ondermaats zodat het personeel meer en meer in de kou blijft staan.
Het ACV openbare diensten hield daarom samen met de ACOD en het VSOA op 14 februari 2007 een persconferentie. Enkele specifieke knelpunten zijn :
- Voorafgaand overleg en evaluatie bij het stelselmatig invoeren van de basiswet (o.a. uniforme interpretatie en toepassing).
Het loopt grondig fout bij de gefaseerde invoering van de basiswet (de Wet Dupont) loopt het echt niet zoals het hoort. Dit werd onlangs schrijnend duidelijk met de invoering van Titel VI (orde, veiligheid en gebruik van dwang) van de Basiswet.
De ministeriële omzendbrief nr. 1792 van 11 januari 2007 brengt de bal aan het rollen. Gebrekkige of geen voor-bereiding hierop maakt dat men gaat ‘improviseren’, zodat er overal sprake is van een verschillende uitvoering !
Pas nadat wij, de vakbonden, aan de alarmbel trekken, organiseert men een vergadering met directies op 24 januari 2007.
Het loopt grondig fout met de nieuwe tuchtregeling voor gedetineerden. Hier is er eveneens een (overhaaste) invoering naar aanleiding van een rechterlijke uitspraak. Het systeem is log, personeelsverslindend en leidt tot een gevoel van straffeloosheid bij gedetineerden.
Wij vragen dat bij de verdere invoering van de basiswet een aangepaste werkwijze wordt gebruikt. Eerst overleg en opleiding op het terrein. Nadat een eenvormige werkwijze is afgesproken kan een geleidelijke invoering.
Tevens vragen wij dat er een evaluatie komt van het nieuwe tuchtsysteem voor gedetineerden. De personeelsbehoefte moet niet alleen worden onderzocht, maar de nodige aanwervingen dienen te gebeuren. Er moet opnieuw structuur ingesteld worden en de wettelijkheid dient hersteld. Anders worden onze gevangenissen onleefbaar, chaotisch en onveilig !
- Juridische ondersteuning en bescherming van de privacy van het personeel door de overheid bij klachten van gedetineerden.
Het loopt grondig fout met de bescherming van de privacy van het personeel. Gedetineerden hebben immers het recht om klacht tegen het personeel in te dienen. Dit kunnen ze doen bij de directeur, de commissies van toezicht of via gerechtelijke weg.
Voor alle duidelijkheid : indien klachten terecht zijn, moeten er ook maatregelen kunnen genomen worden tegen betrokkenen !
Vaak zijn deze klachten echter onterecht ! Zo werden er bijvoorbeeld zes personeelsleden naar aanleiding van een klacht uit hun bed gelicht. Ze werden met loeiende sirenes afgevoerd voor ondervraging. Hoewel de beschuldigingen achteraf volledig onterecht bleken te zijn, kregen de gedetineerden (via, via,…) inzage in allerlei vermelde privé-gegevens (adres, hypotheken, rekeningnummers,…).
Anderzijds kon een ex-gedetineerde van Merksplas lustig het personeel bekladden (aftuigen van gedetineerden, handel in drugs,…) zonder dat zij enig verweer hadden. Erger nog, zij konden niet te weet komen tegen wie de klacht dan wel gericht was !
Wij vragen dat in geval van klachten tegen het personeel steeds een juridische bijstand wordt voorzien ! Wanneer dit achteraf onterecht zou blijken, dan kan men betrokkene het geld terugvorderen.
Tevens vragen wij dat er gezocht wordt hoe men op wettige basis de privé-gegevens van het personeel kan afschermen. Anderzijds zullen zij de prooi blijven van zij die met die bedoeling (te weet komen van privé-gegevens) een onterechte klacht indienen.
- Duidelijkheid over de rechtspositie van het personeel in de nieuwe basiswet.
Het loopt grondig fout want de Basiswet regelt de rechtspositie van de gedetineerden (en maar goed ook), maar het personeel bleef en blijft echter in de kou staan.
Het Algemeen Reglement van de strafinrichtingen dateert van 21 mei 1965 en is absoluut niet aangepast aan de nieuwe wet. Het is ook zo dat een aantal amendementen / wijzigingen werden aangebracht in de “oude” regelgeving. Dit is echter heel onoverzichtelijk. Dit kwam nogmaals schrijnend te voorschijn naar aanleiding van het conflict in de gevangenis van Merksplas, toen er discussie ontstond bij de leden van de overheidsdelegatie over het al of niet van kracht zijn van een maatregel…
Wij vragen enerzijds dat er een onmiddellijke oplijsting komt van alle aanpassingen van het bestaande Algemeen Reglement (zodat er opnieuw uniformiteit is) en dat er anderzijds onmiddellijk werk wordt gemaakt van een geactualiseerd Algemeen Reglement. Dit AR moet overlegd worden en pas na een goede voorbereiding van het personeel ingevoerd !
- Sanctionering van gedetineerden bij onterechte klachten.
Het loopt grondig fout want zoals eerder gezegd hebben de gedetineerden het recht om klacht neer te leggen tegen personeelsleden.
Vaak zijn de klachten onterecht en wordt er nooit een sanctie tegen de klachtindiener genomen (zie omzendbrief John Vanacker, die stelt dat gedetineerden niet moeten gestraft worden bij onterechte klachten tegen personeelsleden). Opnieuw blijft het personeelslid met een wrang gevoel achter en moet het zelf klacht indienen en zelf voor een advocaat zorgen.
Sommige gedetineerden maken er een spelletje van en dreigen voortdurend met klachten tegen personeelsleden.
Waarom niet… ook al zijn de klachten onterecht, “wij worden toch niet gestraft”. Dit doet de spanningen toenemen in de relatie tussen personeel en gedetineerden. Dit laat ook de mogelijkheid om personeel op die manier onder druk te zetten om bij inbreuken tegen het reglement niet op te treden. Dit druist ook in tegen het principe van de actieve veiligheid die berust op contact tussen personeel en gedetineerden (art. 102 tot 104 van de basiswet).
Het contact tussen personeel en gedetineerden is duidelijk verstoord…
Wij vragen dat bij onterechte klachten van gedetineerden maatregelen worden genomen, net zoals er bij terechte klachten tuchtsancties tot zelf gerechtelijke stappen worden genomen tegen het personeel.
Het kan niet dat gedetineerden zonder enige vorm van sanctie onterechte klachten tegen het personeel kunnen indienen. Dit maakt het gevoel van straffeloosheid alleen maar groter.
- Maatregelen tegenover de toenemende agressie tegen personeelsleden.
Het loopt grondig fout want één op drie arbeidsongevallen is het gevolg van fysieke agressie. Vaak zijn lange werkonbekwaamheid en blijvende letsels het gevolg, om nog maar te zwijgen over het psychisch leed.
Daarbij komt natuurlijk nog de nodige administratieve rompslomp. Op deze momenten ontbreekt of is de juridische en administratieve ondersteuning vaak ontoereikend of onbestaande.
Er is inderdaad wel een nota en een KB die de rechtsbijstand regelen, maar ook hier loopt heel wat fout. Zo stellen wij meermaals vast dat de raadsman slechts zeer laattijdig wordt aangesteld.
Als het dan toch tot een veroordeling van de agressor-gedetineerde komt, dan blijkt die vaak onvermogend te zijn. Er is wel een veroordeling, maar géén uitbetaling.
Dit verhoogt opnieuw het gevoel dat gedetineerden een personeelslid fysiek kunnen aanvallen.
Het is dan ook zo dat heel wat personeel met schrik komt werken !
Wij vragen daarom dat er een automatische en onmiddellijke aanwijzing van een raadsman gebeurt bij fysieke agressie t.o.v. het personeel en dat er een automatische klacht komt van de overheid bij fysieke agressie.
Tevens vragen wij dat er een ondersteuningspunt wordt opgericht buiten de hiërarchische lijn waar het personeelslid terecht kan met zijn vragen en noden.
- Nakomen van gemaakte beloftes door de overheid (werken, kledij, communicatiemiddelen…).
Het loopt grondig fout want hoewel de Minister schermt met cijfers en beloftes over dringende werken op het terrein is daar bitter weinig van te merken. Zo zijn de beveiligingscamera’s van Vorst wel vastgelegd, doch nog niet geïnstalleerd. Het lekkende dak van de Brugse gevangenis wacht ook nog op volledig herstel.
Met de levering van de kledij loopt het eveneens grondig fout. Beloftes te over, maar het leveren van hemden, pulls,… blijven stokken. Nieuwe producten laten, door allerlei “administratieve moeilijkheden” (?), op zich wachten.
De beloofde communicatiemiddelen, zoals alarmtoestellen in Vorst en Brugge, blijven ook veel te lang in de “pipeline” zitten.
Wij vragen daarom dat de gemaakte beloftes (dringend) worden nagekomen en dat hetgeen waar het personeel recht op heeft ook aan hen bezorgd wordt. Wij vragen eveneens om de veiligheidssystemen die stuk zijn, dringend hersteld worden. Pro-actief werken zou hier de boodschap moeten zijn !
Ter ondersteuning van de persconferentie werd op 14 februari 2007 in alle Belgische gevangenissen gewerkt met een verminderde dienstverlening.
Dit hield in :
- Bewaking : geen werkplaatsen, geen kantinebedeling, geen paleizen (niet tegenhouden als ze door de politiediensten gebeuren !), geen lessen, geen transfers, enkel dringende onderhoudswerken – Wel bezoek & wandeling !
- Verpleging : enkel noodzakelijke & dringende consultaties & tussenkomsten.
- Administratie : niet beantwoorden rapportbriefjes.
- PSD : niet ontvangen van gedetineerden, enkel behandelen dossiers.
- Directie : uitsluitend behandelen dringende rapportbriefjes, géén rapport directeur.
Wij hopen dat we niet moeten overgaan tot hardere acties !!!
